طب سنتی و درمان بیماری ام اس؛
قسمت پنجم؛ درمانهای بررسی شده.
در مقالات قبلی گفتیم که طبق آمارها، اکثر بیماران مبتلا به ام اس در دوره ای از روند درمان خود سراغ طب سنتی می روند. برای کمک به این افراد و آگاه کردن آنها در مورد طب مکمل و حاشیه این سلسله مقالات را نوشتیم و در این مقاله می خواهیم آن دسته از شاخه های طب مکمل و حاشیه که سودمندی آنها در کاهش علائم بیماری ام اس به اثبات رسیده است را برای شما معرفی کنیم تا در این زمینه یک مصرف کننده آگاه باشید.
|
واقعیت این است که تعداد کمی از روشهای طب مکمل تا بحال در آزمون های بالینی مورد بررسی کامل قرار گرفته اند. بنابراین اطلاعات علمی و مستدل در این مورد زیاد نیست. یافته هایی که در این قسمت در مورد روشهای مختلف طب مکمل و جایگزین نوشته ایم همگی بر پایه علمی هستند و از آزمونهای بالینی انجام شده روی این روشها استخراج شده اند.
درمان با نیش زنبور عسل
علت مطرح شدن چنین درمانی در طب مکمل بر پایه این نظریه است که نیش زنبور عسل حاوی پروتئینهایی است که بر روی سیستم ایمنی اثر دارد. مکانیسم این تاثیر تا بحال مشخص نشده است و یک ارزیابی بالینی جدید روی این مساله نشان داده است که اثر نیش زنبور عسل در بیماران ام اس فقط در حد دارونما است و تاثیر بیشتری ندارد. همچنین بدلیل واکنش آلرژیک ممکن است در بیمار عوارض شدیدی ایجاد کند که حتی باعث مرگ شود. بنابراین این درمان توصیه نمی گردد.
تغذیه
در طب سنتی تبلیغات زیادی بر روی مساله درمان ام اس با رژیم غذایی صورت می گیرد. در گذشته تصور می شد که با رژیم غذایی خاص می توان بیماری ام اس را درمان کرد. ولی تحقیقات جدید روی انواغ غذاها و اسیدهای چرب چنین تاثیری را نشان نداده است. بنابراین ادعای "رژیم غذایی معجزه آسا" علمی نیست. شواهدی وجود دارد که مصرف مکمل های حاوی امگا 3، امگا 6، و ویتامین E در این بیماران می تواند مفید باشد.
گیاهان داروئی
در مورد مصرف گیاهان دارویی برای بیماری ام اس باید دقت کنید. بعضی از گیاهان می توانند مفید باشند، ولی تعداد دیگری مضر هستند و می توانند بیماری را بدتر کنند. همچنین مصرف بعضی از گیاهان ممکن است با داروهای شما ایجاد تداخل کنند. هرچند در این زمینه مطالعات کمی وجود دارد ولی مواردی که در بررسی ها به اثبات رسیده اند عبارتند از:
مصرف این داروها برای کاهش بعضی علائم ام اس می تواند کمک کننده باشد:
- سنبل الطیب (والرین): برای بیخوابی
- کاواکاوا (Kawa kawa): برای اضطراب
- کران بری (Cranberry): برای جلوگیری از عفونت ادراری
- پسیلیوم (Psyllium): برای یبوست
از این گیاهان در بیماری ام اس باید اجتناب کرد. چون باعث تحریک سیستم ایمنی می شوند و با توجه به بیش فعال بودن این سیستم در بیماری ام اس می توانند مضر باشند:
- اسطوخودوس
- سیر (Garlic)
- گزنه
- گل همیشه بهار (گل اشرفی)
- یونجه (Alfalfa)
- شیرین بیان
- جنسینگ
- گیاه چشم گاو یا تنباکوی کوهی (Arnica)
- علف تب بر (Boneset)
- مامیران (Celandine)
- دروسرا (Drosera)
- اکیناسه (Echinacea)
- کشمشک (Mistletoe)
- قارچ ریشی (Reishi Mushroom)
- قارچ شیتیک (Shiitake)
- نخل آمریکای لاتین (Saw pailmetto)
ویتامین ها و سایر مکمل ها
مصرف مکمل های ویتامینی در بیماری ام اس باید کنترل شده و تحت نظر پزشک باشد. بعضی ویتامینها نقش مفیدی در ام اس دارند ولی مصرف بعضی دیگر حتی می تواند مضر باشد. به این نکات دقت کنید:
- ویتامین D: ثابت شده است که افرادی که ویتامین د بیشتری دریافت می کنند، کمتر در معرض ابتلا به بیماری ام اس هستند. اما در افرادی که به ام اس مبتلا شدند، مصرف ویتامین د تاثیر خاصی بر سیر بیماری ندارد. مصرف ویتامین D و کلسیم برای جلوگیری از پوکی استخوان لازم است و این مورد در افرادی که تحت درمان با استروئید (کورتون) هستند و یا مجبور به استفاده از ویلچر می باشند اهمیت بیشتری دارد. ویتامین D را نباید بیش از حد مصرف کرد چون می تواند آسیب کبدی ایجاد کند.
- ویتامین های ( A، C، E): این ویتامینها خاصیت آنتی اکسیدانی دارند. اثر این گروه از ویتامینها دوگانه است. از یک طرف بعلت کاهش اثرات مضر رادیکالهای آزاد میتوانند میزان آسیب رسانی به میلین و آکسون را کاهش دهند و از طرفی دیگر بعلت تحریک سیستم ایمنی (که در ام اس بیش فعال است) می توانند آسیب رسان باشند. بنابراین مصرف آنها باید زیر نظر پزشک باشد.
- ویتامین B6: این ویتامین هم اثراتی دوگانه دارد. مقادیر خیلی کم آن به تنظیم سیستم عصبی کمک کرده و مفید است. در حالیکه مقادیر خیلی زیاد آن برای سیستم عصبی آسیب رسان است و حتی می تواند علائم مشابه ام اس بوجود آورد.
- ویتامین B12: تعداد کمی از مبتلایان به ام اس دچار فقر ویتامین B12 هستند و مصرف مکمل های ویتامین ب 12 در این گروه مفید و ضروری است.
- ویتامین C: بررسی های بالینی نتوانسته است اثر مفیدی برای مصرف ویتامین ث جهت جلوگیری یا درمان عفونت ادراری نشان دهد.
- سلنیوم، روی، ملاتونین و هورمون دی هیدرو اپی آندروسترون (DHEA): خاصیت تحریک کننده سیستم ایمنی دارند. بنابراین در بیماری ام اس که خودبخود سیستم ایمنی بیش فعال است یا نباید مصرف شوند و یا در دوزهای کم مصرف گردند.
هومیوپاتی
تاثیر همومیوپاتی بر بیماری ام اس اثبات نشده است. بنابراین نباید آنرا جایگزین درمانهای متعارف این بیماری کرد.
آروماتراپی
در این روش روغن بعضی از گیاهان بخصوص را به صورت بخور و یا ماساژ پوستی استفاده می کنند. این روش خطر کمی دارد و مخارج آن هم قابل قبول است. در چند آزمون بالینی تاثیر مثبت این روش در درمان افسردگی و اضطراب نشان داده شده است.
طب سوزنی
طب سوزنی شاخه ای از طب قدیم کشور چین است. در این روش سوزنهای ظریفی به نقاط خاصی از بدن وارد می کنند و هدف این است که جریان انرژی موجود در بدن را تغییر دهند. طب سوزنی نمی تواند سیر بیماری ام اس را تغییر دهد و یا حملات آن را کم کند. ولی بررسی ها نشان داده است که در مبتلایان به بیماری ام اس، استفاده از طب سوزنی تا حدی باعث کاهش میزان اضطراب، افسردگی، درد، سرگیجه و مشکلات مثانه می گردد.
بیوفیدبک
در این روش میزان بعضی عملکردهای بدنی شخص (مثل ضربان قلب) را توسط مونیتور به بیمار نشان می دهند و به او کمک می کنند تا بتواند این عملکردها را کنترل نماید. این روش در بیماری ام اس می تواند به کاهش اضطراب، بی خوابی، درد، سفتی عضلات و بی اختیاری مثانه و روده کمک نماید.
کایروپراکتیک
در این روش با دستکاری روی ستون فقرات سعی می کنند فشار وارد بر اعصاب را کاهش دهند. تحقیقات انجام شده نشان داده است که انجام این کار بر میزان حملات و سیر بیماری ام اس تاثیری ندارد. از جمله عوارض نادر این درمان می تواند سکته مغزی باشد.
ماساژدرمانی
ماساژ به کاهش گرفتگی عضلانی و درد ها کمک می کند و تا حدی باعث آرامش بیمار می گردد.
ورزش
ورزش میزان توانایی های بیمار مبتلا به ام اس را افزایش می دهد و تاثیرات مفیدی بر مشکلات حرکتی، سفتی عضلات، پوکی استخوان، کمردرد، خستگی، بی خوابی، ضعف، مشکلات روده و مثانه و کنترل افسردگی، اضطراب و خشم دارد. البته این بیماران باید از فعالیتی که باعث خستگی شدید و یا داغ شدن بدن میشود پرهیز نمایند.
یوگا
انجام یوگا به کاهش درد، اسپاستیسیته و اضطراب بیماران ام اس کمک می کند و لذا توسط انجمن ملی ام اس توصیه می گردد.
تای چی
تای چی شاخه ای از طب سنتی چین است و مجموعه ای از حرکات نرمشی است که در فرد ایجاد آرامش هم می کند. این روش می تواند سفتی عضلات را کاهش داده و به راه رفتن بیمار کمک کند.
هیپنوتیزم
هیبنوتیزم می تواند به کاهش اضطراب و کاهش درد مبتلایان به ام اس کمک کند.
درمان الکترومغناطیس (آهن ربا)
این روش که با فرض تصحیح اختلال تعادل الکتریکی بدن انجام می شود، چندان بررسی علمی نشده است. شاید انجام آن به کاهش اسپاستیسیته و مشکلات مثانه بیماران ام اس کمک کند ولی هنوز از نظر کارآیی و ایمنی مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است.
خنک کردن بدن
بیماران ام اس می دانند که گرم شدن بدن علایم آنها را شدیدتر می کند. بلعکس خنک کردن مختصر بدن (مثلا با جلیقه ی خنک کننده) با افزایش سرعت هدایت عصبی به کاهش علائم بیمار کمک می نماید. ممکن است در آینده نزدیک سرما درمانی جزو درمانهای استاندارد برای بیماری ام اس شود.
حذف فلزات مضر و برداشتن آمالگام دندانی
هیچگونه شواهد علمی که نشان دهد برداشتن آمالگام دندانی (بدلیل وجود جیوه در آن) و یا تصفیه خون برای حذف فلزات مضر تاثیری بر سیر بیماری ام اس داشته باشد وجود ندارد و لذا انجام آنها توصیه نمی گردد.
در مجموع آنچه در بررسی های علمی نشان داده شده و در تحقیقات به اثبات رسیده این است که یکسری از روشهای طب مکمل و حاشیه (طب سنتی) می توانند به کاهش و کنترل بعضی علائم بیماری ام اس کمک کنند. بنابراین بیماران می توانند از اینگونه روشها استفاده نمایند. توجه داشته باشید که هیچکدام از روشهای گفته شده در بالا نمی توانند سیر بیماری ام اس را تغییر دهند و یا تعداد حملات آنرا کم کنند. بنابراین اینگونه روشها فقط نقش مکمل درمان دارند و نمی توانند جایگزین داروهای فعلی شما بشوند.
لطفا ادامه مطلب را در مقالات بعدی بخوانید. پیشنهاد میکنم این سری مطالب را بترتیب مطالعه نمائید تا بیشترین استفاده را برایتان داشته باشد.
طب سنتی و درمان بیماری ام اس:
نویسنده: دکتر مهدی دهقانی - متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات
آدرس مطب: تهران، بالاتر از میدان ونک، خیابان نگار, ساختمان پزشکان نگار، طبقه همکف
تلفن: 88884489
ساعت کاری:
شنبه: 10:30-14 * برای آشنایی با سوابق علمی دکتر دهقانی کلیک کنید
دوشنبه: 14-17 * برای اطلاع از راههای تماس با دکتر دهقانی کلیک کنید
چهارشنبه: 10:30-16 * برای عضویت در سامانه پیامکی کلیک کنید