اضطراب عبارت است از یک احساس ناخوشایند و مبهم هراس و دلواپسی با منشأ ناشناخته، که به فرد دست می‌دهد. سطح معینی از اضطراب در همه‌ی جوامع به‌عنوان یک پاسخ سازگار و مناسب تلقی می‌گردد و برای رویارویی با خطر، برنامه‌ریزی و هوشیاری ضروری است. اما فقدان اضطراب یا اضطراب زیاد ما را با مشکلات و خطرات قابل‌توجهی مواجه می‌سازد. در واقع اضطراب در سطح متوسط می‌تواند مفید و سازنده نیز باشد و آدمی را قادر به انجام امور می‌نماید. اما اگر از این سطح فراتر رفت، استعداد را تخریب می‌کند و باعث عدم تمرکز و اختلال حافظه می‌گردد. در واقع اضطراب زمانی یک اختلال محسوب می شود که سبب رنج خود فرد و یا اطرافیان او شود و شخص به دلیل اضطرابی که تجربه می کند توانایی انجام امور روزانه خویش را نداشته باشد.

✳ نشانه‌های اضطراب

نشانه‌های اضطراب در افراد به‌صورت علایم زیر آشکار می‌شود:

1) علايم فيزيکي: تپش قلب، نفس نفس زدن، انقباض و سختي قفسه سينه، سردرد، عرق کردن، سوء هاضمه، احساس تهوع و افزايش حرکات روده‌ها از علايم فيزيکي هستند.

2) علايم روانشناختي: ناتواني در تصميم گيري، ضعف تمرکز حواس، ضعف حافظه، کابوس شبانه و افکار منفي را می‌توان از علايم روانشناختي برشمرد.

3) علايم هيجاني: زودرنجي، يأس و واهمه، بدگماني، کاهش عزت نفس، کاهش اعتماد به نفس و احساس نااميدي

✳انواع اضطراب

💠اضطراب مزمن: اختلال اضطراب مزمن، به‌صورت یک ناراحتی کم‌ و بیش دائم در سطح روانی، جسمانی و یا ارتباطی آشکار می‌شود. در کودکانی که دارای اختلال اضطراب مزمن هستند، حالت مفرط و بازخوردهای دفاعی مشاهده می‌شود. این کودکان به آسانی از جا می‌جهند و تظاهرات بدنی متعددی مانند اختلال‌های خواب و بخصوص بی‌خوابی، بی‌اشتهایی، اختلال‌های هضمی، تنفسی یا قلبی را از خود نشان داده و به‌ندرت از احساس اضطراب شکایت می‌کنند.

💠اضطراب حاد: اختلال اضطراب حاد، چندین بار در روز و گاه‌ و‌ بی‌گاه بروز می‌کند. مدت آن‌ها محدود و آغاز و پایانشان ناگهانی است. در اکثر مواقع، این واکنشها در برابر رویدادی ناگهانی یا موقعیتی خاص(مرگ یکی از خویشاوندان یا دوستان، تجربه جنسی و مشکلات تحصیلی) بروز می‌کند.

💠اضطراب واقعی: اضطرابی که ناشی از خطر واقعی بیرونی است، "اضطراب واقعی" نامیده می شود. اضطراب عینی و واقعی، همان عکس‌العمل واقع‌بینانه در مقابل خطرات ناشی از محیط است.

💠اضطراب وسواس فکری-عملی: در این نوع اضطراب، شخص احساس می‌کند که مجبور است به یک رفتار بی‌معنی و تکراری دست بزند یا یک فکر وسواسی و دائمی با ماهیتی ناخوشایند دارد.

✳بیماری‌های ناشي از اضطراب

اضطراب موجب بيماري هاي گوناگون در فرد شده و گاهي نيز بیماری‌ها را تشديد می‌کند. پس چه بهتر که با نگرش و ديدي درست از بروز يا افزايش اضطراب جلوگيري کنيم.

بیماری‌هایی از قبيل آسم، حساسیت‌ها (بروز کهير يا دانه‌های قرمز رنگ)، ريزش مو(طاسي ناگهاني)، چاقي يا کاهش وزن، ديابت (اين بيماري در تنش‌های مختلف که به‌طور ناگهاني ايجاد می‌شود و از ظرفيت فرد بيشتر است بروز می‌کند)، شب ادراري (از شایع‌ترین مواردي است که در اثر استرس در کودکان به وجود می‌آید)، زخم معده، زخم دهان، بی‌خوابی (يکي از شایع‌ترین حالات اختلال سيستم عصبي بی‌خوابی و بدخوابي است)، بيماري هاي قلبي و عروقي (استرس اغلب موجب بروز سکته هاي قلبي در افراد می‌شود)، سرطان (استرس باعث عدم تعادل در رشد و تکثير سلول‌ها می‌شود که درنهایت منجر به سرطان می‌شود) با اضطراب در ارتباطند.

درمجموع تحقيقات نشان داده است که حدود 75% همه بیماری‌ها و ناخوشی‌ها به استرس مرتبط هستند پس می‌بایست راهکارهاي مقابله آميز با اين بيماري را کسب کنيد.

✳درمان اضطراب

کاهش اضطراب کوششي است که نيازمند خودآگاهي، خوش‌بینی، قاطعيت و پيروي از يک راهکار شخصي براي مقابله با حوادث استرس‌زاست و کاهش استرس مستلزم توجه دقيق به جسم و تندرستي است. امروزه درمان های متعددی برای کاهش اضطراب وجود دارد که به تعدادی از این درمان ها در زیر اشاره میکنیم:

• مشاوره و روان درمانی
• دارو درمانی
• درمان نوروفیدبک
• ریلکسیشن و ذهن آگاهی
• درمان به وسیله TDCS

نویسنده: سهراب راد - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی