در مقالات قبلی در مورد تعریف پیرمغزی و افرادی که ممکن است به آن مبتلا شوند صحبت کردیم. همچنین انواع بیماریهایی که باعث پیرمغزی می گردند را نام بردیم. حال در این مقاله می خواهیم در مورد نشانه ها و علایم اصلی بیماری پیر مغزی صحبت کنیم. بطور کلی این نشانه ها را می توان به سه گروه اصلی تقسیم کرد:
- کاهش توانایی ذهنی که شامل این موارد است:
- فراموشی
- اختلال توجه و تمرکز
- مشکلات زبانی
- اختلال در درک زمان و مکان
- تغییر خلق، رفتار و شخصیت
- اختلال در انجام فعالیت های روزمره
کاهش توانایی ذهنی
مشکلات حافظه معمولا آشکارترین نشانه در افراد مبتلا به پیرمغزی است. فراموشی در این افراد شایع و بارز است. بعنوان یک قاعده، تازه ترین رویدادها زودتر از همه فراموش می شوند. بعنوان مثال، شخصی که در مراحل اولیه پیرمغزی قرار دارد ممکن است به فروشگاه برود و بخاطر نیاورد که چه می خواهد. اما رویدادهای گذشته را اغلب بخوبی بخاطر می آورد، مگر زمانیکه پیرمغزیش تشدید یافته باشد.
بسیاری از افراد مبتلا به پیرمغزی می توانند درباره کودکی خود و اتفاقات آنزمان بخوبی صحبت کنند. با پیشرفت پیرمغزی، گاهی اوقات کاهش حافظه در مورد رویدادهای اخیر بقدری تشدید می شود که بنظر می رسد فرد در گذشته زندگی می کند. حتی چنین افرادی ممکن است خود را جوان احساس کنند و سنشان را تشخیص ندهند.
کسی که دچار پیرمغزی شده است عموما نمیتواند به پرسش های مربوط به اطلاعات عمومی پاسخ دهد (مانند نام رییس جمهور). این افراد در بخاطر آوردن نام ها و یافتن واژه ها با مشکل روبرو می شوند. بنابراین چنین بنظر می رسد که در تمام مدت درحال سوال کردن هستند.
مشکلات زبانی نیز در این بیماری ایجاد می گردد. بعنوان مثال، فرد مبتلا به پیرمغزی در درک آنچه که می شنود یا درک اطلاعات مکتوب دچار مشکل می شود. مشکل توجه و تمرکز نیز ممکن است رخ دهد. برای افراد مبتلا به پیرمغزی شایع است که نتوانند در یک جا مستقر شوند و این موضوع آن ها را بی قرار نشان می دهد.
شرایط جدید و افراد جدید، فرد مبتلا به پیرمغزی را گیج می کنند. آن ها براحتی از خود بیخود می شوند. اما در مکان های آشنا، و در جریانات روزمره، بخوبی عمل می کنند. این دلیل آن است که چرا افراد مبتلا به پیرمغزی خفیف در خانه خود بخوبی از عهده کارها برمی آیند. از دست دادن درک زمان نیز مشکلی شایع در افرادی است که دچار پیرمغزیند. بعنوان مثال، نمی دانند صبح است یا عصر، یا اینکه چه روزی است. همچنین درک مکانی که در آن قرار دارند دچار مشکل میشود و لذا فرد مبتلا به پیرمغزی براحتی ممکن است گم شود.
حتی افراد باهوشی که دچار پیرمغزی می شوند در برخورد با رویدادهای جدید و یا کسب مهارت های جدید با مشکل روبرو می گردند. بعنوان مثال، یاد نمی گیرند که چگونه از ابزار خانگی جدید استفاده کنند.
تغییر خلق، رفتار و شخصیت
در وهله نخست، فرد مبتلا به پیرمغزی براحتی رنجیده و یا بی حوصله می گردد. اغلب خانواده یا دوستانند که به این موضوع پی می برند. برخی افراد مبتلا به پیرمغزی در مراحل اولیه احساس می کنند که قادر به انجام کارهای معمول نیستند و لذا افسرده می گردند. اما بسیاری از مبتلایان پیرمغزی حتی از بیمار شدن خود نیز آگاه نیستند و لذا می توانند بشاش باقی بمانند. در این حالت اغلب این بستگان بیمار هستند که دچار استرس می شوند، چرا که تصور می کنند نمی توانند از عهده ی شرایط جدید بیمارشان برآیند.
رفتارهای چالش برانگیزتری به مرور زمان در برخی از مبتلایان ظاهر می شود. بعنوان مثال، در برخی موارد، فرد مبتلا به پیرمغزی کاملا بی قید و بند می شود. بدین معنا که ممکن است چیزهایی را بگوید یا کارهایی را انجام دهد که کاملا خارج از شخصیتش است. در این حالت اغلب برای خانواده و دوستان مشکل است که از عهده کنترل او برآیند. برخی از افراد مبتلا به پیرمغزی آشفته یا حتی پرخاشگر می شوند و ممکن است به مراقب خود نیز حمله ور گردند. آنها نسبت به دیگران بدگمان یا هراسناک می شوند. در برخی افراد، توهم و خیال پردازی نیز رخ می دهد. توهمات بصری در پیرمغزی توام با لوی بادی (DLB) شایع است.
تغییرات خلق و رفتار و شخصیت بدین معناست که فرد مبتلا به پیرمغزی قادر به تعامل با دیگران در موقعیت های اجتماعی مختلف نیست و لذا کاملا منزوی می شود. خواب این افراد نیز اغلب تحت تاثیر قرار می گیرد و قدم زدن و بیقراری به مشکلی برای برخی از آنها بدل می گردد.
اختلال در انجام فعالیت های روزمره
در این بیماران معمولا به مرور زمان مشکلاتی در مراقبت از خود نیز رخ می دهد. بعنوان مثال، اینگونه افراد بدون کمک دیگران نمی توانند به بهداشت شخصی خود توجه کنند. آن ها فراموش می کنند دوش بگیرند و یا لباس خود را عوض کنند. بخاطر داشتن زمان مصرف دارو نیز مشکل می شود. چنین فردی در مراقبت از خانه خود نیز با مشکل روبرو می گردد. خرید، آشپزی و تهیه غذا مختل می شود و اینها ممکن است به کاهش وزن بیمار بیانجامد. رانندگی خطرناک می شود و برای بعضی از مبتلایان به پیرمغزی غیر ممکن می گردد.
نویسنده: دکتر مهدی دهقانی - متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات
آدرس مطب: تهران، بالاتر از میدان ونک، خیابان نگار, ساختمان پزشکان نگار، طبقه همکف
تلفن: 88884489
ساعت کاری:
شنبه: 10:30-14 * برای آشنایی با سوابق علمی دکتر دهقانی کلیک کنید
دوشنبه: 14-17 * برای اطلاع از راههای تماس با دکتر دهقانی کلیک کنید
چهارشنبه: 10:30-16 * برای عضویت در سامانه پیامکی کلیک کنید