اختلال خواب چیست ؟
اختلال خواب نوعی بیماری است که فرد را درگیر بی خوابی یا بدخوابی می کند. این بیماری می تواند زمینه ارثی داشته یا به خاطر استرس و اضطراب های فرد ناشی شده باشد. متأسفانه موضوع مختل شدن خواب و از دست رفتن کیفیت مطلوب خواب شبانه این روزها شیوع بیشتری پیدا کرده است. طبق آمار، بالغ بر هفتاد و پنج درصد از افرادی که بین بیست تا پنجاه و نه سال سن دارند به این نوع اختلال مبتلا هستند. گفتنی است، بروز بد خوابی زمانی جدی می شود که به صورت منظم روی داده و به صورت یک عادت همیشگی خود را به فرد تحمیل کند. همچنین این بیماری سطح بندی شده و می تواند از خفیف تا شدید طبقه بندی شود. در هر صورت از دست رفتن کیفیت مطلوب خواب شبانه باعث می شود تا تأثیر سویی بر سطح انرژی فرد، خلق و خو، تمرکز و در نهایت سلامت جسم و روح او داشته باشد.
نشانه های اختلال خواب را بشناسیم!
نشانه های اختلال خواب می توانند متناسب با شدت و نوع اختلال به وجود آمده با هم مغایر باشند. حتی بدخوابی یا بی خوابی می تواند به خاطر بیماری دیگر نیز اتفاق بیفتد. با این همه نشانه های فراگیر این نوع عارضه را می توان این گونه فهرست کرد:
- بدخوابی یا بی خوابی،
- احساس خستگی در تمام ساعات روز،
- تمایل بسیار به چرت زدن در روز،
- استرس،
- عدم تمرکز،
- افسردگی
آپنه در خواب و مشکلات تنفسی
اختلال خواب چگونه به وجود می آید؟
برخی شرایط، امراض، استرس و تغییراتی که در سبک زندگی به وجود می آید، می توانند در اختلال خواب نقش داشته باشند. گاهی نیز مختل شدن خواب شبانه بر اثر یک مشکل زمینه ای است که سلامت را هدف گرفته است؛ مانند حساسیت ها و مشکلات ریوی. آلرژی، ابتلا به سرماخوردگی و عفونت ریه می توانند روی راحت نفس کشیدن فرد در زمان خواب تأثیر نامطلوبی بگذارند. اگر فرد نتواند به راحتی از بینی نفس بکشد، خواب خوبی نخواهد داشت و عوارض بسیاری متوجه او خواهد شد. نیاز به سرویس بهداشتی نیز از عواملی است که کیفیت خواب شبانه را از بین می برد. دردهای چون آرتروز، فیبرومیالژی، دردهای شکمی ، سردردها و احساس درد در کمر و دیگر نواحی بدن نیز این اختلال را شدت می دهد.
اختلال خواب می تواند به صورت تکانه های غیر ارادی دست و پا، فشار دادن فک ها، دندان قروچه و .... خود را نشان بدهد. حتی میزان اضطراب و نگرانی های فرد نیز خواب راحت را بر او سخت و مشکل می کند. مشکلات گوارشی نیز می توانند دلیلی بر ایجاد این نوع اختلالات باشند. اگر در پی درمان این نوع اختلال نباشید، مسلماً سلامت عمومی و حتی سلامت روحی روانی شما آسیب خواهید دید. حتی این مسئله می تواند روی عملکرد شما در محیط کار و فضاهای آموزشی نیز تأثیر بدی بگذارد. متأسفانه نزدیک به پنجاه درصد بزرگ‌سالان به این نوع عارضه دچار هستند و یا حداقل برای یک‌بار این نوع اختلال را تجربه کرده اند. اما این مورد بیشتر در سن های بالا گزارش شده است.
بی خوابی را جدی بگیرید و به متخصص مغز و اعصاب رجوع کنید
سطوح متفاوت بی خوابی
اختلال خواب همان‌طور که گفته شد، می تواند سطح بندی شود. در ادامه توجه شما را به انواع سه گانه بی خوابی جلب می کنیم:
- بدخوابی یا بی خوابی مزمن که بیش از یک ماه ادامه داشته باشد،
- بی خوابی دوره ای،
- بی خوابی موقت و گذرا که در آن فرد هر چند شب یک‌بار به آن دچار می شود.
آپنه یا وقفه تنفسی چیست؟
اگر اختلال خواب جدی گرفته نشود، می تواند دامنه تبعات و تأثیرات منفی آن گسترش یابد. آپنه خواب به شکل متوقف شدن روند طبیعی تنفس، پدیدار می شود. این اختلال می تواند آسیب زا و مشکلی جدی به شمار رود و زمانی رخ می دهد که میزان دریافت اکسیژن فرد به پایین ترین سطح خود برسد. آپنه خواب می تواند خواب راحت و عمیق را از فرد بگیرد و او را در طول شب بیدار نگه دارد.
خواب پریشی از عوارض اختلال خواب
اختلال خواب می تواند خود را به صورت خواب پریشی نیز نشان بدهد. بدین معنی که فرد دارای حرکات ناگهانی، غیر ارادی و پرشی دست و پا است. این عارضه می تواند به صورت خواب گردی، حرف زدن در خواب، آه و ناله کردن، کابوس شبانه، شب ادراری و دندان قروچه خود را نشان دهد.
حمله خواب یا نارکولپسی
نارکولپسی نیز نوعی اختلال خواب بوده و می تواند فرد بیمار را درگیر خود کند. بدین ترتیب که فرد بیمار به صورت ناگهانی و بدون هیچ زمینه قبلی، دچار خستگی مفرط می شود و به خواب می رود. این پدیده می تواند مسبب فلج خواب نیز شود. چنانچه فرد پس از بیدار شدن نتواند حرکت کند، نارکولپسی بر او عارض شده است. این عارضه مرتبط به اختلالات نورولوژی بوده و باید توسط متخصص خواب درمان شود.
درمان راه رفتن در خواب با متخصص خواب
چگونه می توان اختلال خواب را تشخیص داد؟
آزمایش هایی وجود دارد که می توانند به صورت علمی و دقیق اختلال خواب را مورد بررسی قرار دهند. این آزمایش ها عبارتند از :
- آزمایش چندگانه خواب یا پلی سومنوگرافی: در این آزمایش، میزان اکسیژن، حرکات غیرارادی و امواج مغزی مورد مطالعه قرار می گیرد.
- نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرام: آزمایشی است که عملکرد الکتریکی مغز بیمار مورد بررسی قرار گرفته و هر گونه مشکل وابسته به فعالیت ثبت شده را ثبت و شناسایی می نماید،
- نقشه مغزی یا QEEG: این روش میتواند میزان امواج خواب در نقاط مختلف مغز را بررسی کند و نشان دهد که مشکل خواب به کمبود امواج خواب در مغز مربوط است یا خیر.
- آزمایش خون و ژنتیک: با این آزمایش می توان نارکولپسی و دیگر بیماری های زمینه ای را تشخیص داد.
اختلالات خواب را به چه نحوی می توان درمان کرد؟
درمان اختلال خواب متناسب به نوع و دلیل زمینه ای که دارد، می تواند گوناگون تعریف شود. با این همه معالجه به صورت کلی ترکیبی از درمان های پزشکی و تغییراتی است که در سبک زندگی به وجود می آید. درمان دارویی و طبی جهت اختلالات خواب، می تواند شامل قرص های خواب ، مکمل های ملاتونین، داروهای حساسیت، داروهای سرماخوردگی، استفاده از دستگاه تنفسی، جراحی و استفاده از دستگاه محافظ دندان جهت جلوگیری از دندان قروچه باشد.
یکی از بهترین روشهای درمان اختلال خواب، استفاده از روش نوروفیدبک است. این روش بدون عارضه است و تاثیرات پایدار دارد. در این روش نیازی به مصرف دارو نیست و نوعی درمان بدون دارو است. در روش نوروفیدبک میزان امواج مناسب خواب در مغز تنظیم میگردد تا خواب به موقع باشد، کیفیت خواب بالا برود و کابوس شبانه درمان گردد.
درمان اختلال خواب با مراجعه به پزشک مغز و اعصاب
تغییر در سبک زندگی چگونه می تواند به اختلال خواب کمک کند؟
تغییر و اصلاح سبک زندگی اگر با درمان های طبی همراه باشد، می تواند بر کیفیت خواب شبانه شما تأثیر مطلوبی بگذارد. برای تغییر و اصلاح سبک زندگی می توان به این موارد توجه داشت:
- استفاده از رژیم گیاهی و غذاهای مفید برای بدن شامل: کاهش مصرف شکر، استفاده از گوشت سفید به جای گوشت های قرمز و ...
- ورزش کردن برای به پایین رساندن سطح اضطراب و تشویش،
- پیروی از یک برنامه خواب منظم و پایبند ماندن به آن،
- کم نوشیدن آب قبل از خواب،
- عدم مصرف کافئین در ساعات پایانی شب،
- عدم مصرف دخانیات،
- مصرف غذاهای کروبوهیدراتی قبل از خواب .
برای جلوگیری از اختلال خواب سعی کنید، ساعت بدن خود را تنظیم کنید . به این معنی که در یک زمان معین به خواب رفته و در ساعت مشخصی از بستر جدا شوید. پیروی از چنین سبکی به طور شگفت انگیزی در بهبود بی خوابی شبانه شما تأثیر مطلوبی خواهد گذاشت. این سبک را حتی در ایام تعطیل هفته حفظ کنید تا ساعت بدن شما همواره تنظیم بماند.
ابزاری که لای دندان قرار می گیرد تا تنفس در خواب راحت صورت گیرد
برای درمان اختلال خواب به چه پزشکی باید مراجعه کرد؟
سؤال بسیاری از بیمارانی که دچار عارضه اختلال خواب هستند، این است که برای درمان باید به چه پزشکی مراجعه کرد. خوشبختانه متخصصین بسیاری هستند که می توانند درباره اختلال خواب شبانه به شما کنند. شما می توانید برای درمان این عارضه به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. حتی به صورت تخصصی تر نیز برخی اطباء دارای مدرک فلوشیپ خواب هستند که به صورت حرفه ای به درمان و معالجه این گونه بیماران می پردازند. گفتنی است، برای راحتی و سهولت دستیابی بیماران به این پزشکان متخصص و مجرب، کلینیک هایی دایر شده است که در آن به صورت حرفه ای و اختصاصی به معالجه بیمارانی می پردازند که به اختلال خواب مبتلا هستند. شما می توانید با مراجعه به این متخصصین ریشه و دلایل اصلی این نوع بیماری را کشف کرده و به سیر طبیعی زندگی خود برگردید.