سطح هوشیاری بیمار در آی سی یو
به میزان بیداری و توانایی فرد در واکنش به پیرامونش، سطح هوشیاری بیمار می گویند. دقیق ترین ابزار اندازه گیری برای ارزیابی عملکرد دستگاه عصبی، سطح هوشیاری فرد است. تیم پزشکی برای متمایز کردن عملکرد مغز از رفلکس های نخاعی، از محرک های مرکزی کمک می گیرد. محرک های مرکزی عبارت هستند از اعمال فشار بر عضله سینه یا عضله ذوزنقه ای، جناغ سینه، بالای حدقه چشم و ...
به میزان بیداری و توانایی فرد در واکنش به پیرامونش، سطح هوشیاری بیمار می گویند
واکاوی عملکرد دستگاه عصبی برای ارزیابی سطح هوشیاری بیمار
بررسی عملکرد دستگاه عصبی برای سنجش سطح هوشیاری بیمار از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. منظور از عملکرد دستگاه عصبی، اعصاب جمجمه ای و اعصاب حرکتی است. ناگفته نماند، تغییر سطح هوشیاری به خودی خود به عنوان یک نقص یا آسیب شناخته نمی شود بلکه در اثر چند دلیل و رویداد پاتولوژیک به وجود می آید. خوب است بدانید، یک فرد آسیب دیده می تواند در یکی از این هفت وضعیت مختلف، جای بگیرد. // Confuse (گیج): عدم اطلاع نسبت به زمان، مکان و فرد.// Lethargi (خواب آلودگی): بیمار در این وضعیت، خواب آلود است اما به زمان، مکان و شخص آگاه می باشد.// Obtundation: بیمار در این حالت، پیوسته در حالت خواب است اما به تحریکات پاسخ داده و فرامین ساده را اجرا می کند.// Stuper: در این وضعیت، بیمار تنها به تحریکات سخت واکنش نشان داده و گفته های او برای دیگران قابل درک نیست.
سطح هوشیاری بیمار در وضعیت light_Coma تحریک پذیر نیست. حرکت او ناخواسته و بدون اراده است. در برابر تحریکات دردناک خود را پس می کشد. خوشبختانه در این وضعیت رفلکس های ساقه مغز سالم هستند. // Coma : بیمار در این سطح از هوشیاری در وضعیت دکورتیکه یا دسربره قرار می گیرد. یعنی ساقه مغز ممکن است سالم یا آسیب دیده باشد. گاه تحریک پذیر است و گاه در برابر تحریکات، واکنش نشان نمی دهد. // Deep_Coma: بیمار در این سطح از هوشیاری به هیچ تحریکی واکنش نشان نمی دهد. در حقیقت رفلکس های ساقه مغز از بین رفته اند و بیمار در موقعیت دسربره می باشد.
مراحل کاهش سطح هوشیاری
GCS چیست و چه ارتباطی با سطح هوشیاری بیمار دارد؟
جی سی اس یا Glasgow Coma Scale متداول ترین سیستم امتیاز دهی برای سنجش سطح هوشیاری بیمار است. سیستم نمره‌دهی گلاسکو برای بیمارانی به کار می رود که از آسیب مغزی تروماتیک رنج می برند. ناگفته نماند، جی سی اس برای کمک به سنجش و میزان شدت آسیب مغزی حاد مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش که عملکردی ساده دارد به خوبی قابل اعتماد بوده و می تواند آسیب مغزی شدید را از دیگر سطوح مختلف هوشیاری متمایز کند. این روش مورد استفاده تیم پزشکی، پرستاران، امدادگران و کارشناسان فوریتهای پزشکی است. چنانچه فردی طی تصادف یا یک حادثه ورزشی هوشیاری خود را از دست بدهد، کارشناس فوریت پزشکی یا امدادگر می تواند از طریق جی سی اس به ارزیابی سطح هوشیاری او بپردازد.
نمره دهی در سیستم جی سی اس برای سنجش سطح هوشیاری بیمار چگونه است؟
سیستم جی سی اس که برای سنجش سطح هوشیاری بیمار مورد استفاده قرار می گیرد، بر سه پایه مهم استوار شده است. جی سی اس را بر مبنای آزمون های چشمی، حرکتی و کلامی قرار داده و هر کدام دارای نمرات متفاوتی هستند. در این سیستم، پاسخ چشمی در سنجش کمای گلاسکو دارای نمره چهار است. پاسخ کلامی دارای نمره پنج می باشد. پاسخ حرکتی نیز دارای نمره شش است. تعیین این نمرات در هر یک از پاسخ ها متفاوت ارزیابی می شوند.
بررسی پاسخ چشمی (E)در سنجش سطح هوشیاری بیمار
سطح هوشیاری بیمار با بررسی پاسخ چشمی و با پنج نمره مختلف صورت می گیرد. // نمره 4: زمانی این نمره به بیمار داده می شود که خود به خود قادر به باز کردن چشم هایش باشد.// نمره 3: این نمره هنگامی به بیمار داده می شود که بتواند در برابر صدا چشم های خود را باز کند.// نمره 2: در صورتی که بیمار بر اثر فشار یا تحریک، چشم های خود را باز کند این نمره به او داده می شود.// نمره یک: بیمار در برابر هیچ محرکی پاسخ نداده و قادر به باز کردن چشم خود نیست.
بررسی پاسخ کلامی (V) در سنجش سطح هوشیاری بیمار
سطح هوشیاری بیمار با بررسی کلامی و با ارائه شش نمره مختلف صورت می گیرد. // نمره 5: در این وضعیت، بیمار قادر به صحبت است و درباره محیط، زمان و افراد کاملا آگاهی دارد. به این وضعیت جهت دار می گویند.// نمره4 : بیمار در این حالت می تواند حرف بزند اما کاملا گیج به نظر می رسد و نسبت به زمان، محیط و افراد اطلاع ندارد. // نمره 3: در این شرایط، حرف های بیمار منسجم نیست و کلمات را نامناسب ادا می کند.// نمره 2: در این موقعیت از بیمار صداهایی شنیده می شود که قابل فهم نیست.// نمره 1: هیچ واکنشی نداشته و کاملا ساکت است.
جدول نمره دهی گلاسکو
بررسی پاسخ حرکتی (M) در بیماران آسیب مغزی
سطح هوشیاری بیمار با بررسی پاسخ حرکتی و با هفت نمره قابل اجرا است. // نمره 6: بیمار در این وضعیت قادر به انجام فرامین است.// نمره 5: بیمار در این وضعیت می تواند محل درد را نشان دهد.// نمره 4: بیمار قادر به خم شدن است و تحریکات درد آور را از خود دور می کند.// نمره3: در این وضعیت بیمار می تواند در برابر تحریک دردناک پاسخ دهد اما قادر به دور کردن آن از خود نیست.// نمره 2: در این وضعیت که اکستانسیون نام دارد، بیمار در برابر تحریک، اندام خود را باز می کند.// نمره 1: بیمار در این وضعیت نسبت به حرکت هیچ واکنشی نشان نمی دهد.
تیم پزشکی از سنجش سطح هوشیاری بیمار برای ارزیابی بهترین واکنش او استفاده می کنند. نمره نهایی گلاسکو مجموع این اعداد می باشد. این نمره روی نمودار مقیاس اغما ثبت می گردد و سطح هوشیاری، بهبود یا وخامت حال بیمار را نشان می دهد. عناصر جداگانه جی سی اس را می توان به شکل عددی نشان داد؛ به عنوان مثال، اگر جی سی اس بیمار E2V4M6 باشد، به این معنی است که واکنش چشمی او دو می باشد، واکنش صدایی چهار و پاسخ به حرکت او شش است. این اعداد در مجموع نشان دهنده سطح هوشیاری بیمار می باشد که در این صورت می توان گفت، این بیمار دارای سطح هوشیاری 12 است. قابل ذکر است، سطح هوشیاری یک فرد سالم، 15 می باشد.