وقتی مضطرب هستید، احساس ترس و فشار عصبی دارید. به علاوه ممکن است علائم جسمی ناخوشایند نیز داشته باشید. مثلا، ممکن است افزایش ضربات قلب، تپش قلب، احساس ناخوشی، لرز (رعشه)، تعریق، خشک شدن دهان، درد سینه، سردرد و تنفس بریده بریده داشته باشید.
داشتن اضطراب در موقعیت های پراسترس عادی است و حتی می تواند مفید باشد. مثلا، اغلب افراد وقتی توسط فردی پرخاشگر تهدید میشوند و یا قبل از یک مسابقه ی حساس، دچار اضطراب می شوند. افزایش آدرنالین و تکانه های عصبی که در واکنش به موقعیت های پراسترس پیش می آید باعث یک واکنش جنگ و گریز در بدن میگردند که مفید است.
ولی در موارد زیر اضطراب غیرعادی است:
- اگر موقعیت بیش از حد استرس زا باشد
- وقتی موقعیت پراسترس از بین می رود و یا استرس کم می شود، علایم آن همچنان باقی بماند
- علایم اضطرابی بدون دلیل مشخص و در موقعیتهای بدون استرس ظاهر شود.
◊ اختلالات اضطرابی کدامند؟
شرایط (اختلالات) مختلفی وجود دارند که اضطراب علامت اصلی آنهاست. اگر علائم اضطراب با کارهای روزانه شما تداخل داشته باشد و یا اگر درباره پیشرفت این علائم اضطرابی و تاثیرگذاشتن آنها بر زندگی روزمره خود نگران هستید ممکن است مبتلا به اختلال اضطرابی شده باشید. در جامعه بطور متوسط 1 نفر از 20 نفر اختلال اضطرابی دارند. در ادامه مروری خلاصه از اختلالات اصلی اضطرابی ارائه می شود. برخی افراد علائم بیش از یک نوع اختلال را دارند. در زیر مهمترین انواع اختلالات اضطرابی را برای شما توضیح داده ام:
1. واکنش حاد به استرس:
واکنش های حاد به استرس معمولا بعد از بحران های غیر منتظره زندگی مانند تصادف، عزاداری، مشکلات خانوادگی، اخبار بد و غیره اتفاق می افتد. به غیر از اضطراب، سایر علائم شامل حال بد، زودرنجی، هیجانات عاطفی، خواب کم، تمرکز کم و تمایل به تنهایی هستند.
2. اختلال تطابق:
مثلا، واکنش نامناسب به طلاق یا تعویض خانه.
3. اختلال استرس پس از تصادف:
می تواند پس از حادثه ای بسیار شدید مانند حمله یک متجاوزگر و یا بدنبال تجربه تصادفی با خطرات جانی ایجاد شود.
4. اختلال اضطراب اجتماعی:
احتمالا شایعترین اختلال اضطرابی است. در این اختلال شما با اندیشیدن به طرز تفکر افراد یا نحوه قضاوت آنها درباره خودتان دچار اضطراب می شوید. بنابراین، از ملاقات با افراد یا انجام کار در حضور دیگران مخصوصا غریبه ها می ترسید. نمونه بارز این اختلال در افرادی دیده میشود که از صحبت کردن در جلوی جمع دچار وحشت میشوند.
5. ترس از مکان های شلوغ:
این نوع نیز بسیار رایج است. این حالت یعنی ترس از بودن در مکانی که دسترسی به کمک وجود ندارد و یا وقتی حس می کنید رفتن به جای امن (معمولا خانه خودتان) سخت است و لذا دچار وحشت میشوید. در حقیقت در این مدل بیمار از شلوغی مکان نمی ترسد بلکه از فکر اینکه اگر به کمک نیاز داشته باشد کسی نتواند به او کمک بدهد می ترسد.
6. ترسهای خاص:
در این حالت فرد فقط از یک مورد خاص می ترسد و در بقیه موارد کاملا عادی است. مثلا: ترس از مکان های محدود یا گیرافتادن در این مکانها، از تاریکی، از حیوانات و حشرات خاص مثل عنکبوت، از تزریق آمپول و یا ترس از تنها بودن.
7. اختلال پانیک:
پانیک به معنای وحشت شدید است. اختلال پانیک یعنی حملات پانیک دایما تکرار شوند. حمله پانیک حمله ای شدید از اضطراب و ترس است که اغلب بدون هشدار و دلیل مشخص و بطور ناگهانی اتفاق می افتد. علائم فیزیکی اضطراب در طی حمله وحشت می توانند شدید و شامل تپش قلب، لرزش بدن، تنگی نفس، درد سینه و بی حسی یا سوزن سوزن شدن اندامها باشد. هر حمله پانیک معمولا 5 الی 10 دقیقه طول می کشد اما بندرت ممکن است بیش از 2 ساعت هم طول بکشد.
8. اختلال اضطراب کلی:
در این حالت شما بیشتر روزها اضطراب زیادی دارید. حتی گاهی نمی دانید چرا مضطرب هستید ولی آنرا حس میکنید. این اختلال معمولا زمان زیادی بطول میکشد و فرد بدون علت هم ترس را احساس میکند.
9. اختلال افسردگی و اضطرابی ترکیبی:
بیماریهای اضطرابی و افسردگی با هم میتوانند همپوشانی داشته باشند. در برخی افراد، اضطراب می تواند علامتی از افسردگی باشد. در این موارد سایر علائم افسردگی شامل احساس بد حالی، احساس ناراحتی، مشکلات خواب، اشتهای کم، تمرکز ضعیف، کاهش تمایل جنسی، از دست دادن انرژی، احساس گناه، سردرد و لرزش بدن نیز در فرد وجود دارد.
نویسنده: دکتر مهدی دهقانی - متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات
آدرس مطب: تهران، بالاتر از میدان ونک، خیابان نگار, ساختمان پزشکان نگار، طبقه همکف
تلفن: 88884489
ساعت کاری:
شنبه: 10:30-14 * برای آشنایی با سوابق علمی دکتر دهقانی کلیک کنید
دوشنبه: 14-17 * برای اطلاع از راههای تماس با دکتر دهقانی کلیک کنید
چهارشنبه: 10:30-16 * برای عضویت در سامانه پیامکی کلیک کنید