سوال زیر توسط یکی از بازدیدکنندگان سایت مطرح شده است که با توجه به شرح حال کامل ایشان و شایع بودن مشکلی که دچار آن شده اند، بهتر دیدم که در مقاله جداگانه ای بصورت کامل به سوالشون پاسخ بدهم تا برای افراد دیگری هم که تجربه مشابه دارند کمک کننده باشد.

 شرح حال : من یک دانش آموز پشت کنکوری هستم که برای سال دوم میخوام کنکور بدم و معدل دیپلم من 19 است مشکل این است که در آذرماه سال92 ضربه نه چندان محکمی به سرم اصابت کرد و من خیلی نگران شدم و به دکتر مغز واعصاب و روانپزشک مراجعه کردم وبعد از گرفتن mri ونوار مغز متوجه شدیم که هیچ آسیبی نرسیده است.

ولی از اون موقع تا به حال من علایمی نظیر: اختلالات شدید حافظه ای و گیجی و حالات های دیگر را دارم. مثلا کارهای امروز صبح تا ظهر را نمیتوانم در ذهنم مرور کنم و یادگیری من کم شده و همین باعث شده که نمرات پیش دانشگاهی من بسیار کم شود و اتفاقات برایم قابل لمس نیست و انگار مثل یک خواب بوده و احساس انقباض در مغز دارم و زود ذهنم خسته میشود و بعضی مواقع فکر میکنم که یک سری اطلاعات حافظه ای خیلی ساده در ذهنم داره تحلیل میره وبعضی مواقع احساس میکنم که انگار دارم خواب میبینم و اگر به این مشکلم بیشتر فکر کنم این علایم بیشتر تشدید میشه.

در مراجعه مون به روانپزشک در نقشه مغزی علایمی نظیر اضطراب و وسواس فکری دیده شده ولی من فکر نمیکنم که این ها باعث این همه مشکلات شده باشه. سوال من اینه که اگه سرم آسیب ندیده پس این همه مشکلات ناشی از چیه و راه حل درمان این مشکل چیست؟ از شما عاجزانه تقاضا مندم که لطف کنید و جواب سول من رو هرچه زودتر بدید.چون این مشکل در تمام زندگی من اختلال ایجاد کرده و من رو از تحصیل انداخته است و الان حدود یک سال است که این مشکل با من هست.با تشکر فراوان

 پاسخ دکتر دهقانی:

با سلام

شرح حال کاملی از مشکلتون رو نوشتید و با این شرح حال مشکل شما برای پزشکان مغز و اعصاب کاملا مشخصه. چنین مشکلاتی رو ما بارها در طی ویزیت بیمارانمون مشاهده کردیم و مساله ای که برای شما پیش آمده جزو مشکلات شایع در بیماران دچار ضربه به سر است.

همونطور که اشاره کردید 10 ماه قبل دچار "ضربه به سر" شده اید. ضربه ای که به سرتون وارد شده "نه چندان محکم" بوده ولی شما رو "خیلی نگران" کرده. با اینکه تصویر برداری دقیقی مثل ام آر آی هم نشان داده که "هیچ آسیبی" به مغز نرسیده ولی شما رو دچار مشکلاتی کرده که هنوز برقراره. مشکلات شما شامل این موارده:

• "اختلالات شدید حافظه ای" که باعث شده در درسها تون دچار مشکل بشید
• "زود خسته شدن ذهن"
• "احساس انقباض در مغز"
• احساس "گیجی"

و "اگر به این مشکل بیشتر فکر کنید این علایم بیشتر تشدید میشه"

 مجموع این شرح حال تشخیص "”Post concussion Syndrome یا "سندرم بعد از ضربه به سر" رو مطرح میکنه. در این حالت فرد بعد از ضربه ای خفیف به سر با اینکه دچار آسیب مغزی نشده ولی دچار علایم افسردگی میشود. این مشکل شایع است و حتی در برخی از مطالعات تا بیست درصد از افرادی که ضربه خفیف به سر داشته اند دچار افسردگی می شوند.

 در این حالت بیمار نمی تواند سر و صدا و شلوغی  را تحمل کنید. تا حدی عصبی می شود. تمرکزش کاهش می یابد. احساس خستگی می کند. دچار افکار وسواسی و مشغله فکری می شود. فرد احساس غمگینی می کند و امیدش کاهش می یابد. چرخه خواب و بیداری بیمار بهم می ریزد. تفریحات و سرگرمی های قبلی لذت خود را از دست می دهند. میزان خورد و خوراک فرد تغییر می کند. بعضی از این بیماران همزمان دچار اضطراب هم هستند و دایم نگران سلامتی خودشان می شوند و یا می ترسند که نکند اتفاق مهمی برایشان افتاده باشد و در آینده دچار مشکلات جدی شوند.

مشکل حافظه که در این موارد روی می دهد بدلیل اختلال در تمرکز است و نه خود حافظه. مرکز حافظه ما در هیپوکامپ است که قسمت مهمی از مغز محسوب می شود. در بیماران پیر دچار آلزایمر این قسمت از مغز کوچک می شود و فرد نمی تواند مطالب جدید را بیاد آورد. ولی در مواردی مثل شما که جوان هستید و تصویر برداری از مغز هم آسیبی نشان نمی دهد، مشکل از خود حافظه نیست بلکه تمرکزتان ضعیف شده است. ما برای اینکه بتوانیم مطلبی را به ذهن بسپاریم باید تمرکز داشته باشیم. پس اگر بدلیل وسواس ذهنی مدام فکرمان مشغول باشد نمی توانیم تمرکز خوبی داشته باشیم و احساس می کنیم که حافظه مان ضعیف شده است.

 در بررسی های دقیق علمی و انجام تصاویر دقیق تر از ام آر آی (این نوع روشها ی تصویر برداری در ایران موجود نمی باشند و بدلیل هزینه ی بالا صرفا در کارهای تحقیقاتی بکار می روند) مشخص شده است که در این موارد با اینکه به بافت خود مغز آسیبی وارد نمی شود ولی تا حدی ارتباط میان قسمت های مختلف مغز از تنظیم خارج می شود و لذا چنین علایمی در بیمار ایجاد می گردد.

 اما کارهایی که برای درمان این مشکل می توان انجام داد:

• استفاده از داروهای ضد افسردگی. این داروها انواع مختلفی دارند و با توجه به وضعیت بیمار تجویز می گردند. اکثر این داروها اعتیاد آور نیستند و بعد از طی دوره درمان توسط پزشک قطع می شوند. برای شما که میخواهید درس بخوانید پزشک از انواعی از دارو استفاده می کند که خواب آور نباشد. البته این داروها معمولا بعد از 20 روز از شروع مصرف تاثیرات خود را نشان می دهند و انتظار نداشته باشید که در عرض یکی دو روز تاثیر داروها را حس کنید. همچنین این درمان وقتی نتیجه می دهد که بصورت منظم مصرف گردد. معمولا باید دارو چندین ماه مصرف شود تا دوره درمان کامل گردد.

• استفاده از مشاوره روانشناسی. اگر در کنار مصرف دارو مراجعه منظم به یک روانشناس مشاور داشته باشید و وضعیت خود را به او شرح دهید و راهنمایی بگیرید، زودتر درمان می شوید.

خوشبختانه با گذشت زمان و رعایت درمانهای فوق بتدریج این مشکل رفع می گردد و می توانید در اینده زندگی خوب و موثری داشته باشید.

نویسنده: دکتر مهدی دهقانی - متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات

آدرس مطب: تهران، بالاتر از میدان ونک

 ساعت کاری:

 شنبه: 10:30-14                          * برای آشنایی با سوابق علمی دکتر دهقانی کلیک کنید

 دوشنبه: 14-17                           * برای اطلاع از راههای تماس با دکتر دهقانی کلیک کنید

 چهارشنبه: 10:30-16                 * برای عضویت در سامانه پیامکی کلیک کنید